Yapay Bozukluk Nedir?

Bu rahatsızlığın tek amacı hasta rolü takınmaktır. Hastalık bilerek oluşturulur.  Munchausen sendromu, hastane bağımlılığı, cerrahi girişim bağımlılığı ve profesyonel hasta sendromu diğer isimleridir. Yapay bozukluğu olan hastalar istemli olarak tıbbi ve ruhsal bozukluk belirtileri üretir, öykülerini ve belirtilerini yanlış tanıtırlar. Bu hastalar çeşitli belirtiler oluşturarak hastanelere başvururlar. Çoğu için hastaneye yatış birincil amaç ve bir yaşam biçimidir. Bunun için kendilerini sabote edebilirler.

Yapay bozukluklar daha nadiren çocukluk ve ergenlikte görülebilmekle birlikte özellikle erken erişkinlerde başlar. Bozukluğun başlangıcı veya tedavi arayış dönemleri gerçek bir hastalık, kayıp, reddedilme ve terk edilmeyi takip edebilir. Genellikle hastanın kendisi veya yakın bir akrabası gerçek bir fiziksel hastalık nedeniyle çocukluk veya erken erişkinlik döneminde hastanede yatmıştır. Bu nedenle, sinsice başlayan ve başarıyla tamamlanan uzun süreli hastane yatışları görülür. Bozukluk ilerledikçe hasta, ilaçlar ve hastaneler hakkında bilgi sahibi olur. Bu nedenle kendini hasta etmek için çeşitli ilaçlar ya da maddeler içen, ameliyatlara maruz kalan hastalar olur. Yapay bozukluk hastaları idrar hatta kanlarına dışkı bulaştırma, kanamayı kolaylaştırıcı ilaçlar kullanma, kan şekerini yükseltmek veya düşürmek için çaba sarf etme, ateş yükseltici yöntemler arama gibi davranışlar içine girebilirler. Bu nedenle çoğu zaman gidişat kötüdür ve hayatlarını kaybedenler olabilir. Hastalar diğer psikiyatrik hastalıklara kıyasla daha zor psikiyatrik tanı alır ve kliniklere yatarlar. Başarılı uygulamada en önemli tek etken hekimin bozukluğu erken tanımasıdır.

Hastaların temaruzdan, tipik bir primer kazanç adına hastalık rolüne bürünenlerden ( rapor almak, askere gitmemek, sınava girmemek, erken emekli olmak, tazminat almak için hasta rolüne bürünmek gibi), somatizasyon ve konversiyon bozukluklarından tanı olarak ayrılması gerekir.

Ruhsal belirtilerle giden yapay bozuklukta sınır (borderline) kişilik bozukluğu olabilir. Dinleyenin ilgi göstermesi hastayı hoşnut eder, belirtiyi pekiştirir. Çelişkili ve yanlış bilgi verirler. Çoğu hasta saygın birinin kimliğini takınır.

Fiziksel belirtilerle gidiş ön plandaysa hastane bağımlılığı, cerrahi girişim bağımlılığı, profesyonel hasta sendromu gibi adlarla anılırlar. İlaç veya madde alarak fiziksel belirti oluşturabilirler. İsteyici ve zor hastalardır; hekimi suçlama, dava tehdidi olabilir.

Yapay Bozukluk Tedavisi

Tedavinin ilk hedefi kişinin davranışlarını değiştirmek ve yanlış veya aşırı ilaç kullanımını azaltmaktır. Proxy modeli yapay bozukluk vakasında temel hedef, var olan veya potansiyel kurbanların güvenliğinin ve korunmasının sağlanmasıdır. İlk hedef başarıldığında tedavi, kişinin bu davranışına neden olan bütün psikolojik sebepleri ortaya çıkarmayı hedefler.

Yapay bozukluklar için birincil tedavi psikoterapidir (bir danışmanlık türü). Tedavi büyük ihtimalle bozukluğu olan kişinin düşünce ve davranışlarına odaklanacaktır (bilişsel-davranışçı terapi). Aynı zamanda aile üyelerine bozukluğu olan kişinin hareketlerini ödüllendirmelerini veya onu güçlendirmelerini engellemek amacıyla aile terapisi uygulanabilir.

Yapay bozuklukları kendi kendine tedavi edebilecek ilaçlar yoktur. Ama ilaçlar, depresyon, anksiyete veya kişilik bozuklukları gibi ilgili bütün bozuklukların tedavilerinde kullanılabilir. İlaçların zarara neden olabilecek şekilde kullanılma riskine karşı, yapay bozuklukları olan kişilerin ilaç kullanımı yakından takip edilmelidir.




KAYNAKLAR

http://www.tulgasatir.com/somatoform-bozukluklar/yapay-bozukluk/

https://www.armpsikiyatri.com/yapay-bozukluk/